طرح آمارگیری هزینه ودرآمد خانوار با قدمتی 50 ساله از مهم‌ترین طرح­های آماری مركز آمار ایران است. هدف كلی این طرح، برآورد متوسط هزینه‌ها و درآمد یك خانوار شهری و یک خانوار روستایی در سطح کشور و استان‌ها است. در سال 1399 تعداد خانوارهای آمارگیری شده در این طرح 19306 خانوار نمونه در نقاط شهری و 18251 خانوار نمونه در نقاط روستایی كشور است.

نگاهی به اهم نتایج طرح درسال 1399 در مناطق شهری و روستایی نشان می‌دهد كه:

-  متوسط هزینه‌ی كل خالص سالانه‌ یك خانوار شهری 621،392 هزار ریال بوده است كه نسبت به رقم مشابه در سال قبل 31 درصد افزایش نشان می دهد. از هزینه‌ كل سالانه‌ خانوار شهری 161،094 هزار ریال با سهم 26 درصد مربوط به هزینه‌های خوراكی و دخانی و 460،298 هزار ریال با سهم 74 درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراكی بوده است. در بین هزینه‌‌های خوراكی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه‌ آرد، رشته، غلات، نان و فرآورده های آن و گوشت هرکدام با سهم 21 درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراكی بیشترین سهم با 50 درصد مربوط به هزینه مسكن، سوخت و روشنایی بوده است.

-  متوسط درآمد اظهار شده‌ سالانه‌ یك خانوار شهری 764،746 هزار ریال بوده است كه نسبت به سال قبل، 38 درصد افزایش داشته است. بر این اساس در سال 1399 رشد متوسط درآمد سالانه خانوارهای شهری بیشتر از رشد متوسط هزینه كل سالانه است. منابع تامین درآمد خانوارهای شهری نشان می­دهد كه 31.4 درصد درآمد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 15.7 درصد از مشاغل آزاد كشاورزی و غیركشاورزی و 52.9 درصد از محل درآمدهای متفرقه خانوار تأمین شده است.

- مقایسه درصد خانوارهای شهری استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1398 نسبت به سال 1399  نشان می­دهد كه خانوارهای استفاده كننده از یخچال فریزر از 70.2 به 71.9، جاروبرقی از 91.7 به 91.5، ماشین لباسشویی از 87.1  به 87.3، اجاق گاز از 99.1 به 98.9 و مایکروویو و فرهای هالوژن دار از 12.3 به 12.4 درصد تغییر یافته است. همچنین درصد خانوارهای شهری استفاده کننده از اتومبیل شخصی و ماشین ظرفشویی هر کدام به ترتیب با 53.1 و 7.6 درصد نسبت به سال قبل بدون تغییر بوده است.

- در سال 1399، عمده ترین نوع سوخت مصرفی 94.5 درصد از خانوارهای شهری برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) بوده است.

- متوسط هزینه‌ كل خالص سالانه‌ یك خانوار روستایی 340،679 هزار ریال بوده است كه  نسبت به سال قبل 30.5 درصد افزایش نشان می‌دهد. از هزینه‌ كل سالانه‌ خانوار روستایی136،442 هزار ریال با سهم 40 درصد مربوط به هزینه‌های خوراكی و دخانی و 204،237 هزار ریال با سهم 60 درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراكی بوده است. در بین هزینه‌های خوراكی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه‌ آرد، رشته، غلات، نان و فرآوردهای آن با 25.0 درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراكی، بیشترین سهم با 32.0 درصد مربوط به مسكن، سوخت و روشنایی بوده است.

- متوسط درآمد اظهار شده­ سالانه‌ یك خانوار روستایی 420,470 هزار ریال بوده است كه نسبت به سال قبل 41.6 درصد افزایش داشته است. منابع تامین درآمد خانوارهای روستایی نشان می­دهد كه 32.7 درصد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 29.7 درصد از مشاغل آزاد كشاورزی و غیركشاورزی و 37.5 درصد از محل درآمدهای متفرقه خانوار تأمین شده است.

- مقایسه درصد خانوارهای روستایی استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1398 نسبت به سال 1399  نشان می­ دهد كه خانوارهای استفاده كننده از اتومبیل شخصی از 32.7 به 34.1، یخچال فریزر از 50.4 به 52.7، اجاق گاز از 98.4 به 98.3، جاروبرقی از 65.9 به 67.5، ماشین لباسشویی از 56.5  به 58.1، ماشین ظرفشویی از 0.5  به 0.4 و مایکروویو و فرهای هالوژن دار از 2.3 به 1.6 درصد تغییر یافته است.

- در سال 1399 عمده ترین نوع سوخت مصرفی 75.2 درصد از خانوارهای روستایی برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) و 13.3درصد نفت سفید بوده است.

متوسط هزینه‌ها و درآمد خانوار بر حسب استان

بررسی متوسط هزینه كل سالانه یك خانوار شهری نشان می‌دهد كه استان تهران با 957،016 هزار ریال بیشترین و استان خراسان شمالی با 351،943 هزار ریال كمترین هزینه را در سال 1399 داشته‌اند.

همچنین استان تهران با 1،098،118 هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با 478،831 هزار ریال، كمترین متوسط درآمد سالانه یك خانوار شهری را در سال 1399 به خود اختصاص داده است.

بررسی متوسط هزینه كل سالانه یك خانوار روستایی نشان می‌دهد كه استان البرز با 566،427 هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با 180،395 هزار ریال كمترین هزینه را در سال 1399 داشته‌اند.

همچنین استان البرز با 676،897 هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با 181،091 هزارریال، كمترین متوسط درآمد سالانه یك خانوار روستایی را در سال 1399 به خود اختصاص داده است.

خاطر نشان می­سازد كه نشریه این طرح به زودی در درگاه ملی آمار به نشانی old.sci.org.ir قابل دسترسی است.

برای دریافت نتایج تفصیلی به فایل پیوست مراجعه نمایید.