طرح آمارگیری هزینه و درامد خانوار های شهری و روستایی در سال 1401 در مناطق شهری و روستایی 31 استان با تعداد  40968 خانوار نمونه اجرا می‌شود. در این طرح علاوه بر پرسش ریز اقلام هزینه و درامد خانوار، خصوصیات اجتماعی اعضای خانوار، وضع شغلی و مشخصات محل سكونت خانوار نیز پرسش می‌شود. این طرح از اردیبهشت ماه 1401 لغایت  فروردین ماه 1402 ادامه خواهد داشت و نتایج آن در شهریور سال 1402 منتشر خواهد شد.

سمینار آموزشی – توجیهی برخط طرح آمارگیری هزینه و درامد خانوارهای شهری و روستایی سال 1401 از تاریخ 27 لغایت 28 فروردین ماه به صورت بر خط در مركز آمار  برگزار می‌شود.

گفتنی است طرح هزینه و درامد خانوار قدیمی‌ترین طرح نمونه گیری مركز آمار ایران است كه از سال 1342 تاكنون اجرا شده است.

آخرین نتایج این طرح مربوط به سال 1399 است. نگاهی به اهم نتایج طرح درسال 1399 در مناطق شهری و روستایی نشان می‌دهد كه:

متوسط كل هزینه‌ی خالص سالانه‌ی یك خانوار شهری 621392 هزار ریال بوده است كه نسبت به رقم مشابه در سال قبل 31 درصد افزایش نشان می دهد. از هزینه‌ كل سالانه‌ی خانوار شهری 161094هزار ریال با سهم 26 درصد مربوط به هزینه‌های خوراكی و دخانی و 460298 هزار ریال با سهم 74 درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراكی بوده است. در بین هزینه‌‌های خوراكی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه‌ آرد، رشته، غلات، نان و فرآوردهای آن و گوشت هر كدام با سهم 21 درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراكی بیشترین سهم با 50 درصد مربوط به هزینه مسكن، سوخت و روشنایی بوده است.

-  متوسط درامد اظهار شده‌ سالانه‌ یك خانوار شهری 746764 هزار ریال بوده است كه نسبت به سال قبل، 38 درصد افزایش داشته است. بر این اساس در سال 1399 رشد متوسط درامد سالانه خانوارهای شهری بیشتر از رشد متوسط هزینه كل سالانه آنان است. منابع تامین درامد خانوارهای شهری نشان می­دهد كه 31.4 درصد درامد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 15.7 درصد از مشاغل آزاد كشاورزی و غیركشاورزی و 52.9 درصد از محل درامدهای متفرقه خانوار تأمین شده است.

- مقایسه درصد خانوارهای شهری استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1398 نسبت به سال 1399  نشان می­دهد كه خانوارهای استفاده كننده یخچال فریزر از 70.2 به 71.9، جاروبرقی از 91.7 به 91.5، ماشین لباسشویی از 87.1  به 87.3، اجاق گاز از 99.1 به 98.9 و مایکروویو و فرهای هالوژن دار از 12.3 به 12.4 درصد تغییر یافته است. همچنین درصد خانوارهای شهری استفاده كننده اتومبیل شخصی و ماشین ظرفشویی هر كدام به ترتیب با 53.1 و 7.6درصد نسبت به سال قبل بدون تغییر بوده است.

- در سال 1399، عمده ترین نوع سوخت مصرفی 94.5 درصد از خانوارهای شهری برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) بوده است.

- متوسط كل هزینه‌ خالص سالانه‌ یك خانوار روستایی 340679 هزار ریال بوده است كه  نسبت به سال قبل 30.5 درصد افزایش نشان می‌دهد. از هزینه‌ كل سالانه‌ خانوار روستایی 136442 هزار ریال با سهم 40 درصد مربوط به هزینه‌های خوراكی و دخانی و 204237 هزار ریال با سهم 60 درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراكی بوده است. در بین هزینه‌های خوراكی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه‌ آرد، رشته، غلات، نان و فرآوردهای آن با 25.0 درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراكی، بیشترین سهم با 32.0 درصد مربوط به مسكن، سوخت و روشنایی بوده است.

- متوسط درامد اظهار شده­ سالانه‌ یك خانوار روستایی 420470 هزار ریال بوده است كه نسبت به سال قبل 41.6 درصد افزایش داشته است. منابع تامین درامد خانوارهای روستایی نشان می­دهد كه 32.7 درصد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 29.7 درصد از مشاغل آزاد كشاورزی و غیركشاورزی و 37.5 درصد از محل درامدهای متفرقه خانوار تأمین شده است.

- مقایسه درصد خانوارهای روستایی استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1398 نسبت به سال 1399  نشان می­دهد كه خانوارهای استفاده كننده اتومیبل شخصی از 32.7 به 34.1، یخچال فریزر از 50.4 به 52.7، اجاق گاز از 98.4 به 98.3، جاروبرقی از 65.9 به 67.5، ماشین لباسشویی از 56.5  به 58.1 ، ماشین ظرفشویی از 0.5 به 0.4و مایکروویو و فرهای هالوژن دار از 2.3 به 1.6 درصد تغییر یافته است.

- در سال 1399 عمده ترین نوع سوخت مصرفی 75.2 درصد از خانوارهای روستایی برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) و 13.3درصد نفت سفید بوده است.

متوسط هزینه‌ها و درامد خانوار بر حسب استان

بررسی متوسط هزینه كل سالانه یك خانوار شهری نشان می‌دهد كه استان تهران با 957016 هزار ریال بیشترین و استان خراسان شمالی با 351943 هزار ریال كمترین هزینه را در سال 1399 داشته‌اند.

همچنین استان تهران با 1098118 هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با 478831 هزار ریال، كمترین متوسط درامد سالانه یك خانوار شهری را در سال 1399 به خود اختصاص داده است.

بررسی متوسط هزینه كل سالانه یك خانوار روستایی نشان می‌دهد كه استان البرز با 566427 هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با 180395 هزار ریال كمترین هزینه را در سال 1399 داشته‌اند.

همچنین استان البرز با 676897 هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با 181091 هزارریال، كمترین متوسط درامد سالانه یك خانوار روستایی را در سال 1399 به خود اختصاص داده است.

خاطر نشان می­‌سازد كه نشریه این طرح در درگاه ملی آمار به نشانی old.sci.org.ir قابل دسترسی است.