سمینار آموزشی– توجیهی برخط طرح آمارگیری هزینه و درامد خانوارهای شهری و روستایی سال 1402، از تاریخ 27 لغایت 28 فروردین ماه به صورت بر خط در مركز آمار  برگزار شد.

طرح هزینه و درامد خانوار قدیمی‌ترین طرح نمونه‌گیری مركز آمار ایران است كه از سال 1342 تاكنون اجرا شده است. این طرح در سال 1402 در مناطق شهری و روستایی 31 استان با تعداد  40968 خانوار نمونه اجرا می‌شود. در این طرح علاوه بر پرسش ریز اقلام هزینه و درامد خانوار، خصوصیات اجتماعی اعضای خانوار، وضع شغلی و مشخصات محل سكونت خانوار نیز پرسش می‌شود. این طرح از اردیبهشت ماه 1402 لغایت  فروردین ماه 1403 ادامه خواهد داشت و نتایج آن در شهریور سال 1403 منتشر خواهد شد.

آخرین نتایج این طرح مربوط به سال 1400 است و اهم نتایج  آن به شرح زیر می باشد:

متوسط هزینه‌ كل خالص سالانه‌ یك خانوار شهری 925,017 هزار ریال بوده است كه نسبت به رقم مشابه در سال قبل، 49 درصد افزایش نشان می دهد. از هزینه‌ كل سالانه‌ی خانوار شهری 246,537 هزار ریال با سهم 27 درصد مربوط به هزینه‌های خوراكی و دخانی و 678,480 هزار ریال با سهم 73 درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراكی بوده است. در بین هزینه‌‌های خوراكی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه‌ گوشت با سهم 21 درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراكی بیشترین سهم با 49 درصد مربوط به هزینه مسكن، سوخت و روشنایی بوده است.

متوسط درامد اظهار شده‌ سالانه‌ یك خانوار شهری 1,124,217 هزار ریال بوده است كه نسبت به سال قبل، 51 درصد افزایش داشته است. بر این اساس در سال 1400، رشد متوسط درامد سالانه خانوارهای شهری بیشتر از رشد متوسط هزینه كل سالانه است. منابع تامین درامد خانوارهای شهری نشان می­دهد كه 32.6درصد درامد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 16.5درصد از مشاغل آزاد كشاورزی و غیركشاورزی و 50.9 درصد از محل درامدهای متفرقه خانوار تأمین شده است.

مقایسه درصد خانوارهای شهری استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1399 نسبت به سال 1400 ، نشان می­دهد كه خانوارهای استفاده كننده از اجاق گاز از 98.9 به 98.8، تلویزیون رنگی از 98.1 به 97.6، جاروبرقی از 91.5 به 92.1، ماشین لباسشویی از 87.3  به 88.1، یخچال فریزر از 71.9 به 70.8، اتومیبل شخصی از 53.1 به 53.9 مایکروویو و فرهای هالوژن دار از 12.4 به 11.9 و ماشین ظرفشویی از 7.6 به 8.3 درصد تغییر یافته است.

در سال 1400، عمده ترین نوع سوخت مصرفی 2/95 درصد از خانوارهای شهری برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) بوده است.

متوسط هزینه‌ كل خالص سالانه‌ یك خانوار روستایی 519,119 هزار ریال بوده است كه  نسبت به سال قبل 52.4 درصد افزایش نشان می‌دهد. از هزینه‌ كل سالانه‌ خانوار روستای 207,034 هزار ریال با سهم 40 درصد مربوط به هزینه‌های خوراكی و دخانی 312,085 هزار ریال با سهم 60 درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراكی بوده است. در بین هزینه‌های خوراكی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه‌ آرد، رشته، غلات، نان و فرآوردهای آن با 22 درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراكی، بیشترین سهم با 31 درصد مربوط به مسكن، سوخت و روشنایی بوده است.

متوسط درامد اظهار شده­ سالانه‌ یك خانوار روستایی 637,132 هزار ریال بوده است كه نسبت به سال قبل 5/51 درصد افزایش داشته است. منابع تامین درامد خانوارهای روستایی نشان می­دهد كه 33.9 درصد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 31.2 درصد از مشاغل آزاد كشاورزی و غیركشاورزی و 35.5 درصد از محل درامدهای متفرقه خانوار تأمین شده است.

مقایسه درصد خانوارهای روستایی استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1399 نسبت به سال 1400  نشان می­دهد كه خانوارهای استفاده كننده از اجاق گاز از 98.3 به 98.5، تلوزیون رنگی از 95.6 به 95.1 جاروبرقی از 67.5به 68.9 ماشین لباسشویی از 58.1 به 59.8، یخچال فریزر از 52.7 به 55.2، اتومیبل شخصی از 34.1 به 35.9، مایکروویو و فرهای هالوژن دار از 1.6 به 2.1 و ماشین ظرفشویی از 0.4به 0.5 و درصد تغییر یافته است.

در سال 1400 عمده ترین نوع سوخت مصرفی 78.1 درصد از خانوارهای روستایی برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) و 11.1 درصد نفت سفید بوده است.

متوسط هزینه‌ها و درامد خانوار بر حسب استان

بررسی متوسط هزینه كل سالانه یك خانوار شهری نشان می‌دهد كه استان تهران با 1,376,905  هزار ریال بیشترین و استان کرمان با  516,201 هزار ریال كمترین هزینه را در سال 1400 داشته‌اند.

همچنین استان تهران با1,598,844  هزار ریال بیشترین و استان کرمان با 711,284 هزار ریال، كمترین متوسط درامد سالانه یك خانوار شهری را در سال 1400 به خود اختصاص داده است.

بررسی متوسط هزینه كل سالانه یك خانوار روستایی نشان می‌دهد كه استان البرز با 843,294 هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با   253,581 هزار ریال كمترین هزینه را در سال 1400 داشته‌اند.

همچنین استان البرز با1,151,123  هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با 257,938 هزارریال، كمترین متوسط درامد سالانه یك خانوار روستایی را در سال 1400 به خود اختصاص داده است.