طرح آمارگیری هزینه و درامد خانوار با قدمتی بیش از 50 سال به عنوان یكی از مهم‌ترین طرح­‌های آماری مركز آمار ایران با هدف كلی برآورد متوسط هزینه و درامد یك خانوار شهری و یک خانوار روستایی در سطح کشور و استان‌ها هر ساله اجرا می‌گردد. این طرح در سال 1401 با آمارگیری از  19567 تعداد خانوار نمونه نقاط شهری و 18384 خانوار نمونه نقاط روستایی كشور آمارگیری شده كه به پیوست چكیده نتایج طرح آمارگیری هزینه و درامد خانوار سال 1401 برای بهره برداری ایفاد می‌گردد.

نگاهی به اهم نتایج طرح درسال 1401 در مناطق شهری و روستایی نشان می‌دهد كه:

-  متوسط هزینه‌ كل خالص سالانه‌ یك خانوار شهری 1,371,460 هزار ریال بوده است كه نسبت به رقم مشابه در سال قبل 48.3 درصد افزایش نشان می‌دهد. از هزینه‌ كل سالانه‌ خانوار شهری 376,822 هزار ریال با سهم 27.5 درصد مربوط به هزینه‌های خوراكی و دخانی و 994,638 هزار ریال با سهم 72.5 درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراكی بوده است. در بین هزینه‌‌های خوراكی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه‌ گوشت با سهم 20.7 درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراكی بیشترین سهم با 52.5 درصد مربوط به هزینه مسكن، سوخت و روشنایی بوده است.

-  متوسط درامد اظهار شده‌ سالانه‌ یك خانوار شهری 1,669,641 هزار ریال بوده است كه نسبت به سال قبل، 48.5 درصد افزایش داشته است. بر این اساس در سال 1401، رشد متوسط درامد سالانه خانوارهای شهری بیشتر از رشد متوسط هزینه كل سالانه است. منابع تامین درامد خانوارهای شهری نشان می‌­دهد كه  32.8درصد درامد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 16 درصد از مشاغل آزاد كشاورزی و غیركشاورزی و 51.2 درصد از محل درامدهای غیرشغلی خانوار تأمین شده است.

- مقایسه درصد خانوارهای شهری استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1401 نسبت به سال 1400  نشان می­‌دهد كه خانوارهای استفاده كننده از اجاق گاز از 98.8 به 98.5، تلوزیون رنگی از 97.6به 97.0، جاروبرقی از 92.1به 91.6، ماشین لباسشویی از 88.1به 88.0، یخچال فریزر از 70.8 به 67.7، اتومیبل شخصی از 53.9به53.7 ، مایکروویو و فرهای هالوژن دار از 11.9به12.9 و ماشین ظرفشویی از 8.3 به  8.0درصد تغییر یافته است.

- در سال 1401، عمده ترین نوع سوخت مصرفی 95.5درصد از خانوارهای شهری برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) بوده است.

- متوسط هزینه‌ كل خالص سالانه‌ یك خانوار روستایی 788,594 هزار ریال بوده است كه  نسبت به سال قبل 51.9 درصد افزایش نشان می‌دهد. از هزینه‌ كل سالانه‌ خانوار روستای 328,527 هزار ریال با سهم 41.7 درصد مربوط به هزینه‌های خوراكی و دخانی و 460,068 هزار ریال با سهم 58.3 درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراكی بوده است. در بین هزینه‌های خوراكی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه‌ گوشت با سهم 20.7 درصد و پس از آن هزینه‌ آرد، رشته، غلات، نان و فرآوردهای آن با 20.4 درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراكی، بیشترین سهم با 32.8 درصد مربوط به مسكن، سوخت و روشنایی بوده است.

- متوسط درامد اظهار شده­ سالانه‌ یك خانوار روستایی 986,383 هزار ریال بوده است كه نسبت به سال قبل 54.8 درصد افزایش داشته است. منابع تامین درامد خانوارهای روستایی نشان می­‌دهد كه 32 درصد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 30.1 درصد از مشاغل آزاد كشاورزی و غیركشاورزی و 37.9 درصد از محل درامدهای غیرشغلی خانوار تأمین شده است.

- مقایسه درصد خانوارهای روستایی استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1401 نسبت به سال 1400  نشان می­دهد كه خانوارهای استفاده كننده از اجاق گاز از 98.5 به 97.8، تلوزیون رنگی از 95.1 به 93.6، جاروبرقی از 68.9 به 69.4، ماشین لباسشویی از 59.8 به 60.5، یخچال فریزر از 55.2 به 54.8، اتومیبل شخصی از 35.9 به 37.1، مایکروویو و فرهای هالوژن دار از  2.1به 2.3و ماشین ظرفشویی از 0.5 به 0.4 درصد تغییر یافته است.

- در سال 1401 عمده ترین نوع سوخت مصرفی79.4درصد از خانوارهای روستایی برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) و 9.5درصد نفت سفید بوده است.

متوسط هزینه‌ها و درامد خانوار بر حسب استان

بررسی متوسط هزینه كل سالانه یك خانوار شهری نشان می‌دهد كه استان تهران با 1,961,894 هزار ریال بیشترین و استان کرمان با 790,517  هزار ریال كمترین هزینه را در سال 1401 داشته‌اند.

همچنین استان تهران با 2,306,622  هزار ریال بیشترین و استان خراسان شمالی با 1,024,635  هزار ریال، كمترین متوسط درامد سالانه یك خانوار شهری را در سال 1401 به خود اختصاص داده است.

بررسی متوسط هزینه كل سالانه یك خانوار روستایی نشان می‌دهد كه استان مازندران با 1,303,639 هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با  421,439هزار ریال كمترین هزینه را در سال 1401 داشته‌اند.

همچنین استان مازندران با1,676,250 هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با 440,551  هزارریال، كمترین متوسط درامد سالانه یك خانوار روستایی را در سال 1401 به خود اختصاص داده است.

خاطر نشان می­‌سازد كه نشریه این طرح به زودی در درگاه ملی آمار به نشانی old.sci.org.ir قابل دسترسی است.

برای دریافت اطلاعات تفصیلی به فایل پیوست مراجعه نمایید.