عمده فروشی و خرده فروشی:
نخستين آمارگيری از كارگاه‌های بازرگانی، در سال 1332 در شهر تهران و در سال 1336 در شهر اصفهان، توسط اداره كل آمار عمومی وزارت كشور اجرا شد. در سال 1344، اداره كل آمار بازرگانی وزارت دارايی وقت با رعايت توصيه‌های سازمان ملل متحد، در زمينه بازرگانی داخلی طرحی تهيه كرد كه نتايج آن منتشر شد. در سال 1345، اداره كل آمار وزارت اقتصاد وقت، از كارگاه‌های عمده‌فروشی شهر تهران و حومه به صورت آزمايشی، سرشماری به عمل آورد كه نتايج آن در سال 1346 انتشار يافت. همچنين اداره مذكور، از سال 1346 تا 1351 از طريق آمارگيری نمونه‌ای، اطلاعات مربوط به كارگاه‌های بازرگاني 250 شهر كشور را گردآوری و نتايج آن را منتشر كرد. بانك مركزی جمهوری اسلامی ايران نيز در ارتباط با تنظيم حسابهای ملی، از سال‌ها قبل نسبت به جمع‌آوری آمارهای بازرگانی، اقدام كرده است. مركز آمار ايران، طی سال‌های 1355 و 1356، در قالب اجرای دو طرح نمونه‌گيری آزمايشی كه يكی در شهر رشت و ديگری در شهرهای تهران، زاهدان، كرمانشاه و خرمشهر انجام شد، اقداماتی را در اين زمينه آغاز كرد. در سرشماری عمومی نفوس و مسكن سال‌های 1355 و 1365 و آمارگيری جاری جمعيت 1370 نيز آمارهایی در مورد كارگاه‌های بازرگانی در سطح كشور گردآوری شد. در اواخر سال 1366 و اوايل سال 1367، آمارگيری از كارگاه‌های خريد و فروش كالا در نقاط شهری، به مقياس وسيع توسط مركز آمار ايران به مرحله اجرا در آمد. سپس در سال 1369، اطلاعات آماری كارگاه‌های مذكور، در دو زيرجامعه شهری و روسـتايی گـردآوری شـد. در سـال 1373، 1378، 1380، 1384 و 1388 طـرح آمارگـيری از كارگاه‌های بازرگانی (محل خريد و فروش كالا)، به صورت نمونه‌ای اجرا شد. این طرح از سال 1394 در قالب طرح جامع بازرگانی و خدمات در سطح کل کشور به اجرا در می‌آید.
براي اطلاع از تعاريف و مفاهيم آماري مرتبط با موضوع، مي‌توانيد از منابع زير استفاده نماييد:
نكته: تعاريف و مفاهيم آماري در گذر زمان ممكن است تغيير نمايد، لذا پيش از استفاده از آمارها حتماً اين مسأله را مورد توجه قرار دهيد.